| Films over dementie |
| Er verschijnen regelmatig films waarin de ziekte dementie voorkomt. In de bioscoop draait momenteel de Australische thriller Relic, geregisseerd door Nathalie Erika James, waarin de bejaarde en dementerende dame Edna de hoofdrol speelt. Een film waarin dementie als ‘eng’ wordt weggezet? Dat wekte onze interesse. En begin dit jaar kwam de film ‘De beentjes van Sint-Hildegard’uit, geregisseerd door Johan Nijenhuis en met o.a. Herman Finkers. De film gaat niet specifiek over dementie en toch speelt de ziekte een cruciale rol in het verhaal. |
 |
|
| De beentjes van Sint-Hildegard |
De film bevat veel Herman Finkers humor, maar ook diepgang. Het verhaal begint met het overlijden van opa Arend. Hij had als laatste wens dat hij gecremeerd zou worden en uitgestrooid zou worden bij de Lorelei. Zijn vrouw besluit hem echter te begraven, zodat ze hem dicht bij huis heeft. Bij schoonzoon Jan, gespeeld door Herman Finkers, knapt iets omdat Arends laatste wens niet wordt ingewilligd. Hij gaat nadenken over zijn eigen huwelijk met Gedda.
Gedda en Jan zijn aan het eind van hun carrière, de kinderen zijn de deur uit. Jan is veearts en Gedda docent aan de UT. Haar promotieonderzoek bewijst dat mannen waar goed voor gezorgd wordt gemiddeld zeven jaar langer leven. In de film veinst Jan de ziekte dementie, omdat hij de beklemmende liefde van zijn vrouw niet langer verdraagt. Hij komt dan op de gesloten afdeling van een zorgcentrum terecht. De ‘dementie’ van Jan geeft hem een beetje vrijheid, echter komt hij er in het verpleeghuis al snel achter dat dit toch niet de plek is waar hij gelukkig is. Zijn medebewoners hebben al een gevorderde vorm van dementie maar wonderwel kan Jan hier met humor op reageren zonder hen te kwetsen.
In de gehele film wordt plat Twents gesproken, maar gelukkig is er wel Nederlandse ondertiteling. Niet eerder werd de nare ziekte dementie op deze wijze in een film verwerk, echter komt de ernst van de ziekte en het feit dat dit niet iets is om mee te spotten voldoende over waardoor de film zijn sympathie behoudt. |
|
|
|
| Relic |
Samenvattend volgen we in de film Edna, haar dochter en haar kleindochter. Edna is al enkele dagen vermist. Haar huis is verwaarloosd en rommelig, overal zitten post-it’s opgeplakt en op verschillende muren zit een zwarte schimmel. Op een ochtend staat Edna in de keuken, onverzorgd en afwezig. Ook heeft ze een opvallende blauwe plek op haar borst. Al snel wordt duidelijk dat Edna dementerend is: ze is vergeetachtig, heeft stemmingswisselingen en wordt incontinent. Met het huis is ook wat vreemds aan de hand en Edna uit haar angsten richting haar dochter en kleindochter, die het toeschrijven aan de dementie. Al snel ontdekt de kleindochter van Edna wat het huis zo beangstigend maakt. Achter een kast in het huis schuilt een doolhof aan gangen en de kleindochter kan geen uitweg meer vinden. Ondertussen verliest Edna zichzelf steeds meer en wordt haar blauwe plek groter. Dit zorgt voor een conflict tussen Edna en haar dochter, waarna Edna ook de eindeloze gangen in vlucht. Daar volgt een confrontatie tussen hun drieën. De dochter en kleindochter van Edna lijken te kunnen ontsnappen, maar bedenken zich op het laatste moment. Ze kiezen ervoor om Edna geborgenheid te bieden in haar laatste levensfase, waarna zij rustig sterft.
Hoe zou je de film kunnen beoordelen? Er zaten zeker verwijzingen naar dementie in de film, sommige zichtbaar andere eerder in de vorm van metaforen. Zoals bijvoorbeeld de groeiende blauwe plek die zou kunnen aantonen dat Edna langzaam aan het sterven is, of de eindeloze gangen die Edna’s gedachten zouden kunnen weerspiegelen. Echter niet iedereen zal deze verwijzingen op deze manier interpreteren. Als je geen of weinig kennis hebt van dementie zou je ook kunnen denken dat Edna bezeten is of simpelweg gek aan het worden is. Dat is hoogstwaarschijnlijk niet de boodschap die de filmmaker zou willen uitdragen. Dementerenden zijn niet gek of bezeten. Ze verliezen langzaam zichzelf en alles wat zij geweest zijn, dit is tragisch en schrijnend, maar naar onze mening geen materiaal voor een thriller.
De film Relic toont in ieder geval geen mainstream beeld van dementie zoals in andere films vaak het geval, maar of dit nu iets positiefs is? Dat is de vraag. |
|
|
|
|
